Caner Yelbaşı – Türkiye Çerkesleri

“Caner Yelbaşı“nın “Türkiye Çerkesleri” isimli çalışması İletişim Yayınları’ndan çıktı. Kitabın alt başlığı Osmanlı’dan Türkiye’ye Savaş, Şiddet, Milliyetçilik. Türkiye Çerkesleri’nin özetinde geçmeden önce Caner Yelbaşı kimdir kısaca tanıtalım. Caner Yelbaşı 1984 yılında Eskişehir’de doğmuş. Orta öğreniminin ardından Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Tarih Bölümü’nü bitirmiş. Londra Üniversitesi SOAS’ta (School of Oriental and African Studies) yüksek lisansını ve aynı üniversitenin Tarih Bölümü’nde doktorasını tamamlamış. Caner Yelbaşı halen Mardin Artuklu Üniversitesi Tarih Bölümü’nde öğretim görevlisi olarak görev yapmakta.

Türkiye Çerkesleri’nin Özeti:

Türkiye Çerkesleri’nde Birinci Dünya Savaşı sonrasında Cumhuriyet dönemine uzanan ulus devlet inşa sürecinde Çerkeslerin durumunu anlatılıyor. 1919-1920 yılları Çerkesler açısından büyük bir ayrışma ve kırılmaya sahne oluyor. Bir kısım Çerkesler padişahı ve İstanbul Hükümeti’ni desteklerken, bir kısmı da Kuvay-i Milliye ile Ankara Hükümeti’ne destek veriyor. Nitekim Caner Yelbaşı’nın çalışmasında Çerkes milis güçleri ile Ankara Hükümeti arasında işbirliği ve rekabet, güçlü ve saygın müttefikken hasma dönüşen Çerkes Ethem meselesi, Çerkez Ethem’in tasfiyesinden sonra İzmir’de Yunan işgali altındaki bölgede toplanan dar katılımlı Çerkes Kongresi ve büyük Çerkes çoğunluğunun bu ayrılıkçı girişime kayıtsızlığı gibi konular etraflıca ele alınıyor.

Yanı sıra kitabın tezlerinden biri, Cumhuriyet’in kuruluşundan sonra da Çerkesler ile ilgili tehdit algısının uzun süre devam ettiği. Bu algının oluşmasında gerek Çerkes Ethem tecrübesinin hafızadaki izleri ve Mustafa Kemal’e karşı İttihat ve Terakki muhalefetinde bazı önde gelen Çerkesler’in yer alması gerek Çerkesler’in itibarlı bir mevki tuttukları eski rejimin kalıntıları gibi görülmeleri rol oynamış. Ancak zamanla rejimin Çerkesler ile ilgili tehdit algısının ortadan kalktığı görülüyor. Dahası özellikle devletin güvenlik aygıtında geniş bir istihdam alanı buluyorlar. Caner Yelbaşının Türkiye Çerkesleri isimli çalışması Çerkesler’in son yüz yıllık tarihi hakkında temel bir başvuru kaynağı.

İyi okumalar diliyoruz.