Rus asıllı Amerikalı yazar Vladimir Nabokov‘ un, “Lolita” isimli eseri İletişim Yayınları tarafından yeni bir baskı yaptı. Lolita‘ nın özetine geçmeden önce Vladimir Nabokov kimdir tanıtalım.
Vladimir Nabokov kimdir
Vladimir Vladimiroviç Nabokov, 22 Nisan 1899’da Rus İmparatorluğu’nun Saint Peterburg şehrinde dünyaya geldi. Ailesi zengindi. Babası Vladimir Dmitrieviç Nabokov, liberal bir siyasetçi ve hukuk profesörüydü. Annesi Elena Ivanovna ise varlıklı bir ailenin kızıydı. Nabokov, ailesinin zenginliği sayesinde iyi bir eğitim aldı. Özel öğretmenlerden yabancı bakıcılara kadar pek çok kişi eğitiminde rol aldı. Çocukluğundan itibaren İngilizce, Fransızca ve Rusça’nın hayatında yer aldığı çok dilli bir ortamda büyüdü.
1919’daki Bolşevik Devrimi’nin ardından ailesiyle birlikte Kırım’a kaçtı. Daha sonra 1920 yılında ise İngiltere’ye göç etti. Cambridge Üniversitesi’nde Slav Dilleri ve Edebiyatı üzerine eğitim aldı. Bu dönemde ilk şiirlerini yazmaya başladı ve edebi kariyerine yönelik ilk adımlarını attı. Aynı zamanda kelebek koleksiyonuna olan ilgisiyle tanındı ve bu konuda bilimsel makaleler yazdı.
1922’de ailesiyle birlikte Berlin’e taşındı. Buradaki Rus göçmen topluluğunda etkin biriydi. İlk romanı olan “Maşenka” yı bu dönemde 1926 yılında Rusça olarak yazdı. Daha sonra, İngilizce yazmaya başladı. “Masal Bahçesi” (1928) ve “Rua, Dam, Vale” (1928) gibi eserler verdi. Ancak, Nazi Almanyası’nın yükselişiyle birlikte ailesiyle birlikte tekrar göç etmek zorunda kaldı.
1937 yılında ailesiyle birlikte Amerika’ya göç etti. Nabokov, burada öğretmenlik yaptı. Çeşitli üniversitelerde Slav dilleri üzerine dersler verdi. 1940’ta Amerikan vatandaşlığına geçti. 1955 yılında yazdığı “Lolita” (1955) onu dünya çapında ünlü yaptı. Ancak, eser ahlaki tartışmalara da neden oldu ve bazı ülkelerde sansüre uğradı.
Nabokov, edebi kariyeri boyunca bir çok önemli eser verdi. “Ada ya da Arzu” (1969), “Solgun Ateş” (1962) gibi eserleriyle modern edebiyatın önemli yazarları arasında yer aldı. Aynı zamanda yazdığı eserleri çoğunlukla kendi dilinden başka dillere de çevirdi. Yazılarında sıkça ironi, oyunbazlık ve dil oyunlarına başvurdu.
Vladimir Nabokov, 2 Temmuz 1977’de İsviçre’nin Lozan şehrinde hayatını kaybetti. Eserleri, ölümünden sonra da edebi çevrelerde önemini korudu ve pek çok ödül kazandı. Nabokov, hem edebi yeteneği hem de dil kullanımındaki ustalığı ile 20. yüzyılın önemli yazarları arasında kabul edilmektedir.
Vladimir Nabokov’un eserleri
Vladimir Nabokov’un eserleri, romanlar, öyküler, şiirler ve çeşitli yazıları içerir. İşte Nabokov’un bazı önemli eserleri:
Romanlar:
- Mary (Maşenka) – 1926 : Nabokov’un ilk romanı
- Rua Dam Vale – 1928: Nabokov’un ilk İngilizce romanı.
- Göz Kamaştırıcı (Glory) – 1932: Nabokov’un İngilizce yazılmış ikinci romanı.
- Güvenilir Kişiler (Laughter in the Dark) – 1932: Almanya’da yazılmış bir roman.
- Bend Sinister (Çarpık Dünya) – 1947: Totaliter bir rejime karşı yazılmış bir roman.
- Lolita – 1955: Nabokov’un en ünlü eserlerinden biri. Ahlaki tartışmalara neden olmuş, ancak edebi değeri de büyük ölçüde kabul görmüştür.
- Pnin – 1957: Rus profesör Timofey Pnin’in hayatını anlatan bir roman.
- Ada ya da Arzu – 1969: Kendine özgü bir aile dramını konu alan karmaşık bir roman.
- Transparent Things (Saydam Şeyler) – 1972: Zaman ve hafıza konularını işleyen kısa bir roman.
- Look at the Harlequins! – 1974: Nabokov’un son romanlarından biridir.
Öykü Kitapları:
- A Dozen Russians – 1928: İlk öykü koleksiyonu.
- The Stories of Vladimir Nabokov – 1995: Yazarın tüm öykülerini içeren geniş bir koleksiyon.
Diğer Eserleri:
- Speak, Memory (Conclusive Evidence) – 1951: Otobiyografik bir eser. Nabokov’un çocukluğunu, ailesini ve göçlerini anlatır.
- Pale Fire (Solgun Ateş)– 1962: Roman, şiir ve eleştiri türlerini bir araya getiren benzersiz bir yapıda bir eser.
- The Original of Laura- (Laura’nın Aslı) -1977: Nabokov’un ölümünden sonra oğlu Dmitri Nabokov tarafından yayımlanan romanıdır.
- Lectures on Literature – 1980: Nabokov’un edebiyat konusundaki derslerini içeren bir derleme.
- Nabokov’s Butterflies – 2000: Kelebek koleksiyonculuğuyla ilgili yazıları içeren bir derleme.
Nabokov’un eserleri, dilin ustaca kullanımı, oyunbazlık, zeka ve çok katmanlı yapılarıyla tanınır. Bu eserler, edebiyat dünyasında büyük bir etki bırakmış ve pek çok eleştirmen tarafından övgü almıştır.
Lolita’ nın özeti
“Lolita,” Vladimir Nabokov’un en ünlü eseridir. 1955 yılında yayımlanmıştır. Roman, ahlaki tartışmalar ile birlikte edebi başarıların da odak noktasında yer alır.
Humbert, “Lolita”nın anlatıcısı ve başkarakteridir. Roman, Humbert’in günlük tutma amacıyla yazdığı itiraflar şeklinde ilerler. Humbert’in 12 yaşındaki Dolores Haze (Lolita) ile tanışması sonrasında, ona duyduğu saplantılı aşk, hikayenin temelini oluşturur. Lolita, Humbert’in kiralamış olduğu bir evde annesi Charlotte ile yaşamaktadır. Charlotte, Humbert’e mektup yazmaya başlar. Bu arada Humbert ve Lolita’nın arasındaki tuhaf ilişkiyi de sezer. Ama zamanla Charlotte, Humbert’e karşı aşırı ilgi duyduğunu fark eder. Humbert’e evlenme teklif eder.
Humbert, Charlotte’a karşı duygusal anlamda bir şey hissetmese de, Lolita’ya yakın olma amacıyla onunla evlenir. Ancak Charlotte, Humbert’in günlüğünü bulup çocuğu yaşındaki Lolita’ya duyduğu hisleri öğrenir. Bu durum, Charlotte’un ölümüne neden olan trajik bir olaya yol açar.
Charlotte’un ölümünden sonra Humbert, Lolita’yı kaçırır. Amerika’da birçok yere götürerek ona cinsel istismarda bulunur. Humbert, bu süreçte Lolita’nın akrabalarından saklanmaya çalışır. Diğer yandan da kendi suçlarını örtbas etmeye çabalar. Lolita ise Humbert’in esareti altından kaçma planları yapmaktadır.
Roman, Humbert ve Lolita’nın Amerika’da gezdikleri, kaçtıkları yerleri ve Humbert’in giderek artan suçlarıyla dolu yolculuğunu detaylı bir şekilde anlatır. Humbert, Lolita’nın giderek ergenlik dönemine girmesiyle birlikte kontrolünü kaybetmeye başlar.
Hikaye, Humbert’in yakalanması ve mahkemeye çıkarılmasının ardından Lolita’nın başına gelenleri ve Humbert’in mahkeme sürecini anlatarak son bulur.
Roman, Humbert’in Lolita’ya olan saplantılı aşkını, bu aşkın yıkıcı etkilerini ve Humbert’in işlediği suçlara karşı hissettiği iç çatışmayı mercek altına alır.
“Lolita,” edebi başarısı, dil kullanımındaki incelikleri ve ahlaki sorulara getirdiği zorlayıcı yaklaşımla modern edebiyatın önemli yapıtlarından biri olarak kabul edilmektedir.