Nobel ödüllü yazar Jose Saramago‘ nun eserleri ülkemizde genellikle Kırmızı Kedi Kitabevi tarafından basılıyor. Bugün tanıtacağımız yazarın “Ölüm Bir Varmış Bir Yokmuş” isimli eseri de daha önce Kırmızı Kedi tarafından basılmıştı. Eserin çevirisini Mehmet Necati Kutlu yapmış. Ölüm Bir Varmış Bir Yokmuş‘ un özetine geçmeden önce Jose Saramago kimdir kısaca tanıtalım.
Jose Saramago kimdir
Jose Saramago, 16 Kasım 1922’de küçük bir köy olan Azinhaga’da doğdu. Ailesi köylü sınıfına aitti, ve çocukluğu Portekiz’deki zorlu ekonomik şartlar altında geçti. Eğitimine devam etmek için Lizbon’a taşındı. Daha sonra, ilk olarak bir metalürji işçisi olarak çalıştı. Ardından bir sigorta şirketinde iş buldu. Saramago’nun edebiyat kariyeri, ilk olarak gazetecilikle başladı.
Yazarlık kariyerine ve edebi çalışmalarına başlamadan önce, birçok farklı meslekte çalıştı. 1966 yılında ilk romanı Dinle, Kuşlar yayımlandı. Ancak bu eseri pek fazla dikkat çekmedi. Gerçek çıkışını ise 1980 yılında yazdığı Yerden Yükselen adlı eseriyle yaptı. Bu roman, Saramago’nun toplumsal adaletsizliklere, sınıf farklılıklarına ve kolektif bilincin oluşumuna dair duyarlılığını ortaya koydu.
Saramago’nun eserlerindeki karakterler genellikle sıradan insanlardır. Eserleri toplumsal eleştiri, siyasi düşünce ve insan doğası üzerine derin düşünceler içerir. Yazarlık tarzı, uzun cümleler ve diyalogların sürekli devam ettirmesidir. Ayrıca noktalama işaretlerini sınırlı bir şekilde kullanmasıyla da dikkat çeker. Bu tarz, okuyucuya düşünceye dalma ve metni içselleştirme şansı tanır.
1998 yılında Nobel Edebiyat Ödülü’nü kazandığında, Saramago’nun eserleri daha geniş bir uluslararası kitle tarafından keşfedilmiştir. Ancak, özellikle dini ve siyasi konulara eleştirel yaklaşımı nedeniyle bazı olumsuz eleştirilere de maruz kalmıştır. Saramago’nun eserleri, zorlayıcı konuları ele alması ve sıra dışı anlatım tarzıyla edebi dünyada önemli bir yer edinmiştir.
Jose Saramago, 18 Haziran 2010 tarihinde Lanzarote, İspanya’da hayata veda etmiştir. Ancak eserleri edebiyat dünyasında halen etkisini sürdürmeye devam etmektedir.
Jose Saramago’nun eserleri
- Toprağın Uyanışı
- Yitik Adanın Öyküsü
- Mağara
- Lizbon Kuşatmasının Tarihi
- Körlük
- İsa’ya Göre İncil
- Defterler
- Görmek
- Heykelden Taşa ve Nobel Konuşması
- Kopyalanmış Adam
- Portekiz’e Yolculuk
- Küçük Anılar
- Dul
- Ricardo Reis’in Öldüğü Yıl
- Ressamın Günlüğü
- Kertenkele
- Dünyanın En Büyük Çiçeği
- Bilinmeyen Adanın Öyküsü
- Filin Yolculuğu
- Mızraklar, Mızraklar Tüfekler, Tüfekler
- Belki De Neşe
- Beklenmedik Bir Işık
- Bütün İsimler
- Ölümlü Nesneler
- Ölüm Bir Varmış Bir Yokmuş
- Çatıdaki Pencere
- Baltasar ile Blimunda
- Suların Sessizliği
- Kabil
Ölüm Bir Varmış Bir Yokmuş’ un Özeti
Ölüm Bir Varmış Bir Yokmuş, orjinal ismiyle “As Intermitências da Morte” Jose Saramago’nun 2005 tarihli romanıdır. Hikaye, bir gün Portekiz’de ölümün durmasıyla başlar. Tüm insanlar, artık ölümle karşılaşmamaktadır. Fakat, insanların yaşamları sonsuz da değildir. Yaşlılık, hastalık ve yaralanmalar devam etmektedir. İnsanlar, bu ölümsüzlüğü bir armağan gibi kabul ederlerken, kısa sürede yaşamın devam etmesinin ne kadar karmaşık ve sıkıntılı bir durum olduğunu anlamaya başlarlar.
Roman, ölümün durmasının etkilerini ve bu olayın hem bireyler hem de toplumlar üzerinde nasıl bir değişiklik yarattığını gözler önüne serer. Hikaye, ölümün kişisel ve toplumsal düzeydeki etkilerini, ahlaki sorumlulukları ve insan doğasının derinliklerine iner.
Kitap, bu fantastik kurgu üzerinden varoluşsal ve felsefi soruları ele alır. Ölümün insan yaşamındaki önemi, yaşamın anlamı, insanın kendi ölümü ile yüzleşmesi gibi temalar, Saramago’nun eleştirel ve mizahi üslubuyla işlenir.
Ölüm, bir karakter olarak romanın içinde dolaşırken, insanlar yaşamlarına devam etmeye çalışır. Aynı zamanda ortaya çeşitli durumlar ve trajikomik olaylar çıkar. Saramago’nun dil kullanımındaki sıra dışılık, diyalogları belirtmeme ve uzun cümleleri, okuyucuya kendine özgü bir deneyim sunar.
Ölüm Bir Varmış Bir Yokmuş, Saramago’nun düşündürücü ve eleştirel bir yaklaşımla yazılmış, özgün bir eseridir. Fantastik bir konsept kullanarak insan doğası, yaşamın anlamı ve ölüm gibi evrensel konuları işler.