Fransız edebiyatının en ünlü isimlerinden biri olan “Balzac“ın başyapıtı “Vadideki Zambak” Ren Yayınları’ndan yeni bir baskı yaptı. Kitabı dilimize Damla Akbay çevirmiş. Vadideki Zambak’ın özetine geçmeden önce Balzac kimdir kısaca tanıyalım. Honore de Balzac 1799’da Fransa’da doğmuş. Fransız edebiyatının en ünlü isimlerinden biri olan Balzac’ın yüzden fazla eseri bulunmaktadır. İnsanlık Komedisi adlı eserinde bütün eserlerini bir araya getirmiştir.
Balzac babasının eğitime verdiği önemden ötürü çok iyi bir eğitim almıştır. Orta öğreniminin ardından hukuk okumuş ve kısa bir süre avukatlık yapmıştır. Sol eğilimli bir akım olan Saint Simon Akımı’nın etkisinde kalan Balzac, düşüncelerinin uyuşmaması sebebiyle bir süre sonra koyu liberal olan babası ve ailesinden uzaklaşmıştır. Balzac’ın ilk yazarlık deneyimi Cromwell isimli tiyatro oyunudur. Balzac’ın romanlarında genelde kadınları ana karakter yapmış ve evlilik kurumunu eleştirmiştir. 1835’de satın aldığı gazeteyi sevdiği kadını kaybettikten sonra batırmıştır. Roman türünün realizm ve doğalcılık akımının yaratıcısı olarak görülen Balzac 1850’de bronşitten ölmüştür.
Başlıca eserleri: Manyak Kurba, Köylü İsyanı, Tours Papazı, Eugenie Grandet, Goriot Baba, Bette Abla, Otuz Yaşındaki Kadın, Vandetta, Tılsımlı Deri, Tefeci Gobseck, Kırmızı Han, Terör Devrinde,Köy Hekimi, Bilinmeyen Şaheser, Lois Lambert, Albay Chabert, Bir Havva Kızı, Onüçlerin Romanı, Mutlak Peşinde, Altın Gözlü Kız, Kibar Fahişelerin İhtişam ve Sefaleti, Kibar Fahişeler, Kötü Kadınların Parlayış Düşüşü, Vadideki Zambak, Sönmüş Hayaller, Nucingen Bankası, Köy Papazı, Cesar Birotteau, Ursula Mirouet, Karanlık Bir İş, Esrarlı Bir Vaka, İki Gelinin Hatıraları, Modeste Mignon, Köylüler, Çalışanın Fizyolojisi
Vadideki Zambak’ın Özeti:
Vadideki Zambak’ta baş karakter Felix. Balzac kendi çocukluğunu ve ergenlik dönemini Felix ile anlatmış bizlere. Yani bir nevi öz yaşam öyküsü Balzac’ın. Felix çok küçük yaşlarda süt anneye veriliyor. Süt annesinden tekrar ailesinin yanına geldiğinde ağabeyi, kız kardeşleri hatta annesi ve babası tarafından da pek kabul edilmiyor aileye. Dışlanıyor, hor görülüyor. Sonrasında çocukluğu ve gençliği Paris’te yatılı okullarda geçiyor. Felix’in yalnızlığı ve aile sevgisinden mahrum kalması onu kitaplara itiyor ve içine kapanık bir hayat yaşamasına sebep oluyor. Sonrasında babası okul bittikten sonra Felix’i yanlarına davet ediyor ve bir balo yapılıyor. Baloya aileyi temsilen Felix gidiyor.
Bu balo aslında Vadideki Zambak’ın da başlangıcı. Baloda hayatının aşkıyla karşılaşıyor Felix. Kalabalıktan sıkılmış bir vaziyette bir bankta otururken yanına bir kadın oturuyor Felix’in. Felix kadının omuzlarını görüyor, kadını tanımıyor ama o an içi coşuyor ve kadının omuzunu öpüyor. Kadın kalkarak tepki veriyor ve gidiyor. Felix yaptığından pişman bir şekilde kalıyor. Hem pişman hem de aşık. Öyle bir aşk ki bu Felix titreyerek eve gidiyor ve bir kaç gün kendine gelemiyor.
Ailesi Felix’in bu davranışları üzerine hasta mı acaba diye düşünürek onu bir akrabalarının yanına biraz kır havası alsın diye gönderiyor. İşte o akrabalarının yanında baloda karşılaştığı ve aşık olduğu kadınla tanışma fırsatını elde ediyor. Fakat o kadın evli ve iki çocuk annesi olan Madam Mortsauf. Felix için onun evli olması, iki tane çocuğunun olması önemli değil. Ama Madam Mortsauf geleneklerine bağlı ve toplumda saygın yeri olan bir kadın. Madam Mortsauf Felix’e olan aşkını platonik yaşıyor, içinde büyütüyor ama bunu direk Felix’e dile getirmiyor.
Madam Mortsauf Felix’in yükselmesini, soylu bir hayat yaşamasını, kendi ayakları üzerinde durmasını istiyor. Bu sebeple kralın yanında işe sokuyor. Bir gün bir görev için Felix’in Paris’e gitmesi gerekiyor. Felix Paris’e giderken Madam Mortsauf ona bir mektup veriyor. Bu mektupta ona sosyal hayatta nasıl davranması gerektiğini, nasıl yükselmesi gerektiğini, normal kendi kişisel hayatını nasıl düzenlemesi gerektiğini, insanlarla ilişkilerini nasıl kurması gerektiğine dair öğütler veriyor. Felix Paris’e gidiyor. Madam Mortsauf ile Felix mektuplaşmaya devam ediyorlar. Ancak Paris’te Felix başka bir kadına aşık oluyor.
Vadideki Zambak için Balzac benim en büyük eserim dediğini de hatırlatalım.
İyi okumalar diliyoruz.