Nobel ödüllü yazar Jose Saramago‘ nun eserleri ülkemizde genellikle Kırmızı Kedi Kitabevi tarafından basılıyor. Bugün tanıtacağımız yazarın “Toprağın Uyanışı” isimli eseri de daha önce Kırmızı Kedi tarafından basılmıştı. Eserin çevirisini Başak Öztan yapmış. Toprağın Uyanışı‘ nın özetine geçmeden önce Jose Saramago kimdir kısaca tanıtalım.
Jose Saramago kimdir
Jose Saramago, 16 Kasım 1922’de küçük bir köy olan Azinhaga’da doğdu. Ailesi köylü sınıfına aitti, ve çocukluğu Portekiz’deki zorlu ekonomik şartlar altında geçti. Eğitimine devam etmek için Lizbon’a taşındı. Daha sonra, ilk olarak bir metalürji işçisi olarak çalıştı. Ardından bir sigorta şirketinde iş buldu. Saramago’nun edebiyat kariyeri, ilk olarak gazetecilikle başladı.
Yazarlık kariyerine ve edebi çalışmalarına başlamadan önce, birçok farklı meslekte çalıştı. 1966 yılında ilk romanı Dinle, Kuşlar yayımlandı. Ancak bu eseri pek fazla dikkat çekmedi. Gerçek çıkışını ise 1980 yılında yazdığı Yerden Yükselen adlı eseriyle yaptı. Bu roman, Saramago’nun toplumsal adaletsizliklere, sınıf farklılıklarına ve kolektif bilincin oluşumuna dair duyarlılığını ortaya koydu.
Saramago’nun eserlerindeki karakterler genellikle sıradan insanlardır. Eserleri toplumsal eleştiri, siyasi düşünce ve insan doğası üzerine derin düşünceler içerir. Yazarlık tarzı, uzun cümleler ve diyalogların sürekli devam ettirmesidir. Ayrıca noktalama işaretlerini sınırlı bir şekilde kullanmasıyla da dikkat çeker. Bu tarz, okuyucuya düşünceye dalma ve metni içselleştirme şansı tanır.
1998 yılında Nobel Edebiyat Ödülü’nü kazandığında, Saramago’nun eserleri daha geniş bir uluslararası kitle tarafından keşfedilmiştir. Ancak, özellikle dini ve siyasi konulara eleştirel yaklaşımı nedeniyle bazı olumsuz eleştirilere de maruz kalmıştır. Saramago’nun eserleri, zorlayıcı konuları ele alması ve sıra dışı anlatım tarzıyla edebi dünyada önemli bir yer edinmiştir.
Jose Saramago, 18 Haziran 2010 tarihinde Lanzarote, İspanya’da hayata veda etmiştir. Ancak eserleri edebiyat dünyasında halen etkisini sürdürmeye devam etmektedir.
Jose Saramago’nun eserleri
- Toprağın Uyanışı
- Yitik Adanın Öyküsü
- Mağara
- Lizbon Kuşatmasının Tarihi
- Körlük
- İsa’ya Göre İncil
- Defterler
- Görmek
- Heykelden Taşa ve Nobel Konuşması
- Kopyalanmış Adam
- Portekiz’e Yolculuk
- Küçük Anılar
- Dul
- Ricardo Reis’in Öldüğü Yıl
- Ressamın Günlüğü
- Kertenkele
- Dünyanın En Büyük Çiçeği
- Bilinmeyen Adanın Öyküsü
- Filin Yolculuğu
- Mızraklar, Mızraklar Tüfekler, Tüfekler
- Belki De Neşe
- Beklenmedik Bir Işık
- Bütün İsimler
- Ölümlü Nesneler
- Ölüm Bir Varmış Bir Yokmuş
- Çatıdaki Pencere
- Baltasar ile Blimunda
- Suların Sessizliği
- Kabil
Toprağın Uyanışı’ nın Özeti:
Toprağın Uyanışı, orjinal adıyla “Levantado do Chão” Jose Saramago’nun 1980 tarihli romanıdır. Roman, Alentejo bölgesinde, köylü sınıfının yaşam koşullarına odaklanır. Köylülerin zorlu çalışma koşullarında yaşam mücadelesini, toprak sahipleriyle olan ilişkilerini ve kolektif dayanışma ruhu içinde verdikleri mücadeleyi anlatır. Roman, Portekiz’in toplumsal ve politik geçmişine dair güçlü bir eleştiri sunar.
Hikaye, köylülerin, toprak sahiplerinin baskısı ve ekonomik sıkıntılarla baş etme çabalarını anlatan geniş bir karakter yelpazesi etrafında döner. Saramago, farklı karakterler aracılığıyla, köylülerin yaşadığı zorlukları, dayanışmayı ve direnişi gözler önüne serer. Toprak reformu talepleri ve işçi sınıfının örgütlenme çabaları, romanın önemli temalarından biridir.
Romanın dikkat çeken başka bir özelliği ise, Saramago’nun kendine özgü dil ve anlatım tarzıdır. Uzun cümleleri, noktalama işaretlerini minimal kullanımı ve diyalogları belirtmeme eğilimi, yazarın eserini benzersiz kılar. Bu anlatım tarzı, okuyucuyu hikayenin içine çeker. Ayrıca, karakterlerin düşüncelerine daha derin bir bakış açısı sunar.
Toprağın Uyanışı, sadece bireysel karakterlerin hikayesini anlatmakla kalmaz. Aynı zamanda kolektif bir tarih ile bir toplumun hikayesini de anlatır. Portekiz toplumunun zorlukları, köylülerin direnişi ve toplu dayanışma, romanda işlenen temel unsurlardır.